کتاب "اصول کافی" نگاشته محمد بن یعقوب کلینی (ثقه الاسلام کلینی)، مهم ترین جامع حدیثی بر جای مانده از عصر پیشینیان و میراث دوران آغازین غیبت امام عصر (عج) است و استاد حسین انصاریان، جدید ترین ترجمه را بر این کتاب داشته اند. کتاب "کافی" دربردارنده 15 هزار و 413 روایت و دارای 18 هزار و 863 سند است.

نظر به اهمیت و جامعیت کافی و توجه گسترده علاقه مندان به مکتب اهل بیت تاکهنون مترجمین فراوانی اقدام به ترجمه کافی به زبان فارسی نموده اند اما در "اصول کافی - ترجمه استاد حسین انصاریان" تلاش شده است تا مشکلات هر یک از ترجمه های پیشین برطرف شود و اثری فاخر و بدون نقص در اختیار علاقه مندان به این کتاب قرار گیرد.

ویژگی های ترجمه استاد انصاریان از کتاب کافی:

نظر به اهمیت و جامعیت کافی و توجه گسترده علاقه مندان به مکتب اهل بيت تاکنون مترجمین فراوانی اقدام به ترجمه کافی به زبان فارسی نموده اند که ترجمه مرحوم سید جواد مصطفوی و مرحوم محمدباقر کمره ای و مرحوم محمد علی بن حاج محمد حسن اردکانی سه ترجمه قدیمی از این اثر جامع حدیثی شیعه است.

ادبیات ترجمه مرحوم کمرهای تقریبا مربوط به ۸۰ سال قبل است و بسیاری از اصطلاحات نوشتاری آن دوره از بین رفته و نیازمند به روزرسانی جدید است.

در ترجمه مرحوم مصطفوی نیز حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از ترجمه مرحوم کمره ای استفاده شده است و نوع ادبیات ترجمه نیز بسیار شبیه آن است؛ بنابراین برخی از نقاط ضعف ترجمه مرحوم کمره ای در این ترجمه نیز راه یافته است.

از سوی دیگر ترجمه مرحوم اردکانی از نظر دقت و قوت کم نظیر است. کاملا مشخص و هویدا است که ایشان بسیار دقیق بوده و در ترجمه متن، از ذخایر فکری خود استفاده نکرده است. اما این نکته نیازمند یادآوری است که گاهی ترجمه ناتمام به نظر می رسد و به اصطلاح اهل علم «يصح السكوت عليها» نیست و مخاطب به دنبال بقیه ترجمه بوده و کار را ناتمام احساس می کند.

البته این ترجمه در مواردی برای افراد غیر متخصص، سخت تر از فهم متن عربی روایت است که با این وجود، بیشتر برای اهل تحقیق و آشنا به قواعد ادبیات عرب قابل استفاده است.

اما نقطه قوت کتاب "اصول کافی - ترجمه استاد حسین انصاریان" که خیلی به روان سازی ترجمه کمک کرده است، فضای ارتباط مترجم با جامعه مقصد است. تجربه نشان داده است که ترجمه زمانی موفق خواهد بود که مترجم جامعه پیش رویش را از نزدیک دیده و شناخته باشد تا بتواند به سبب این آشنایی، ترجمه ای تاثیرگذار ارائه نماید که استاد حسین انصاریان این کار را به نحو احسن انجام داده است.

گزیده اول از کتاب کافی ترجمه انصاریان:

ای هشام! امیرمومنان همواره می فرمود: همانا از نشانه های خردمند، داشتن سه خصلت است: تنهای زمانی پاسخ دهد که از او پرسیده شود، چون مردم از بیان سخن حق و مثبت درمانده گردند، او وارد سخن گفتن شود و رأی و نظری که صلاح اهلش در آن باشد، ارائه کند؛ پس کسی که چیزی از این سه خصلت در او نباشد، قطعا احمق است.

همانا امیر مؤمنان فرمود: در بالای مجلس نمی نشیند مگر کسی که این سه خصلت، یا یکی از آنها در او باشد؛ بنابراین، کسی که هیچ کدام از این سه خصلت در او نباشد [و صدرنشین مجلس شود، پس او احمق است.

و امام مجتبی فرمود: اگر درخواست نیاز کردید، آن را از اهلش بخواهید. گفته شد: ای فرزند رسول خدا! اهلش کیان اند؟

فرمود: آنان که خداوند در کتابش بیان کرده و از وجودشان سخن به میان آورده و فرموده: « فقط صاحب دلان پند می گیرند». فرمود: آنان، صاحبان عقل [خالص و بی عیب ] هستند.

و امام سجاد فرمود: هم نشینی با شایستگان، آدمی را به سوی آراستگی و درستی فرا می خواند و آداب و علوم و معارف و حسن اخلاق ] دانشمندان، سبب زیاد شدن عقل [دانش آموختگان است و فرمان بردن از حاکمان عدالت پیشه، همه بزرگی و عترت است و ثمربخش کردن و بهره برداری از مال و ثروت [در راه خدا ] كمال جوانمردی است و راهنمایی دادن به مشورت کننده، ادای حق نعمت عقل ] است و خودداری از آزار [مردم]، نشانه کمال عقل بوده و آسایش بدن در دنیا و آخرت، در آن است.

صفحه 85 کتاب اصول کافی - ترجمه استاد حسین انصاریان

گزیده دوم از کتاب اصول کافی ترجمه استاد انصاریان:

امام باقر فرمود: امیر مؤمنان برای مردم سخنرانی کرد و فرمود: ای مردم جز این نیست که ابتدای پیدایش شورش و آشوب، خواسته های نامشروعی است که پیروی می شود و بدعتها و دستوراتی است که بر پایه نوآوری های بالا وضع می گردد.

بی تردید در آن شورشها و نوآوری ها با کتاب خدا مخالفت می شود و در آن میانه، هر گروه از مردان، از مردانی حمایت می کنند.

اگر باطل، چهره واقعی خود را بی نقاب نشان می داد و با حق درنمی آمیخت ، بر هیچ خردمندی پوشیده نمی ماند و اگر حق از باطلی که با او مخلوط شده پاک و شفاف می شد، اختلافی به وجود نمی آمد، اما بخشی از حق و مشتی از باطل گرفته می شود و با هم مخلوط می گردد و با هم به میدان می آیند تا کار را بر امت با شست و شو دادن مغز آنان، سخت کنند و تشخیص حق خالص را از باطل آمیخته به حق، مشکل سازند

در این هنگامه [ پیچیده و پرغوغا) است که شیطان بر دوستانش چیره می شود و کسانی که از جانب خداوند، سعادت دنیا و آخرتشان رقم خورده، نجات می یابند.

صفحه 172 کتاب اصول کافی - ترجمه استاد حسین انصاریان