پيشگفتارفصل اولالف. موقعيت جغرافيايي هزاره جاتموقعيت جغرافيايي ارزگانولايت ارزگانارزگان خاصترين كوتحجرستان (اجرستان)ولايت ولايت دايكنديدايكنديشهرستانگيزابكجرانولسوالي هاي جديد ولايت دايكنديب. وضعيت تاريخي هزاره جاتوضعيت تاريخي ارزگانج.ريشه هاي قومي هزاره هاطوايف عمده هزارهطوايف و قبايل ارزگاند. دين و مذهب در هزارستانورود اسلام و تشيع به هزارستانديدگاه اول (منهاج سراج جوزجاني، يزداني، خسروشاهي)ديدگاه دوم (آرستوف)ديدگاه سوم (خ، شير من وگ، ومبري)ديدگاه چهارم (ل. تيمور خانف)فصل دوم1. ارتباط هزاره با عبدالرحمن خان2. تراژيدي ارزگان3. علل يورش قشون عبدالرحمان خان به هزاره جاتانهدام مركز تشيعاستقلال ارزگان4. عوامل قيام ارزگانبيدادگري نيروهاي مهاجمتوهين و تحقير علماء و رهبران محليتجاوز و تعدي به نواميس مردم5. حوادث ارزگان به روايت سراج التواريخاعزام جنگجو به هزاره جاتامير جابر؛ ايجاد نفاق و وحشتخلع سلاح عمومي و ادامه كشتارادامه ظلم عبدالقدوس خان و قيام دوباره مردمشجاعت در عين مظلوميتنامه عبدالرحمان خان به اقوام درانيجهاد مقدس! حربه اي ديگرسردار محمد عظيم بيگ و فرجام كار اواشغال ارزگانحماسه ي ماندگار!قيام دايكندي و دايزنگيفصل سومهزارستان و پيامدهاي بعد از شكست1. مصادره زمين هاي مردم هزاره بويژه ارزگان2. از بين بردن بزرگان هزاره بويژه سران ارزگان3. وضع ماليات جديد و مشكل ارزگاني هافصل چهارمارزگان و قيامهاي بعد از شكستالف. اوضاع اجتماعي ـ سياسي هزاره جات در آستانه قيامها1. وضع و تحميل انواع ماليات2. عسكري اجباري3. هجوم كوچي ها به هزاره جات1. نجف بيك شيرو2. قيام ملا خداداد لوروماجراي كشته شدن ملا خداداد3. قيام ابراهيم خان گاوسوارحركت اولحركت دومحركت سومفرجام قيامملاقات گاوسوار با ظاهر شاه4. قربان زوار دايكنديفصل پنجمهزارستان آغازگر قيام عموي عليه كمونيست هاقيام دايكندي در 18 حمل 1358فصل ششممراكز علمي ـ فرهنگي ارزگانالف. مدارس ديني و حوزات علميه ارزگانمدرسه علميه المهدي شيخميرانمدرسه علميه توحيديه دره خوديمدرسه علميه اميرالمؤمنين دره خوديمدرسه علميه سنگ تختمدرسه محمديهمدرسه خاتم الانبياءمدرسه علميه مهديه نيليمدرسه علميه امام صادق شهرستانمدرسه علميه جعفريه شهرستانمدرسه علميه اميرالمؤمنين شهرستانمدرسه علميه باقر العلوم شهرستانمدرسه علميه امام المنتظر اشترليمدرسه علميه امام حسين قوچنقيمدرسه علميه لزيرمدرسه علميه امام صادق عبدي و فهرستانمدرسه علميه امام صادق كجران خاصمدرسه علميه مهديه ناوه رودمدرسه علميه كيسومدرسه علميه تمرانمدرسه رسول اكرم خوشكمدرسه علميه امام جعفر صادق مركز ارزگان خاصمدرسه علميه باقرالعلوم حسينيمدرسه علميه امام جعفر صادق سياه بغل زوليمدرسه علميه باغچارمدرسه علميه پالانمدرسه علميه سيرومدرسه علميه جوي شش پرب. سهم هزاره جات از معارف افغانستانسهم ارزگان از معارف افغانستانوضعيت مكاتب ولايت دايكنديفصل هفتمآمار دانش آموختگان و دانش پژوهان ارزگانضمائم1. آمار محصلان و مكاتب ولايت دايكندي2. عكسهامنابع و مآخذ