مجموعه "مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی" مشتمل است بر شش کتاب انسان و ایمان، جهان بینی توحیدی، وحی و نبوت، انسان در قرآن، جامعه و تاریخ و زندگی جاوید یا حیات اخروی که هر کدام به صورت تک جلدی نیز منتشر شده اند. این کتاب آخرین اثر قلمی استاد مطهری درسال های 1356 و 1357 یعنی دوره نهضت اسلامی باز میگردد.

این کتاب توسط انتشارات صدرا در قطع وزیری و با 560 صفحه به چاپ رسیده است.

رابطه علم و ایمان:

رابطه انسانیت انسان و حیوانیت او، به عبارت دیگر رابطه زندگی فرهنگی و معنوی انسان را با زندگی مادی او دانستیم. روشن شد انسانیت در انسان اصالت و استقلال دارد؛ صرفا انعکاسی از زندگی حیوانی او نیست. و هم معلوم شد که علم و ایمان دو رکن از ارکان اساسی انسانیت انسان است. اکنون می خواهیم ببینیم این دو رکن و این دو وجهه انسانیت، خود با یکدیگر چه رابطه ای دارند یا می توانند داشته باشند.

متأسفانه در جهان مسیحیت به واسطه برخی قسمتهای تحریفی عهد عتیق (تورات) اندیشه ای در اذهان رسوخ یافته است که هم برای علم گران تمام شده و هم برای ایمان. آن اندیشه، اندیشه تضاد علم و ایمان است. ریشه اصلی این اندیشه همان است که در عهد عتیق «سفر پیدایش» آمده است.

صفحه 23 کتاب مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی

پیشنهاد ما: کتاب سقیفه علامه عسکری

نقش ایمان در بهبود روابط اجتماعی

انسان مانند برخی از جانداران دیگر، اجتماعی آفریده شده است. فرد به تنهایی قادر نیست نیازهای خویش را برطرف سازد.

زندگی باید به صورت یک «شرکت» درآید که همه در وظایف و بهره ها سهیم باشند و یک نوع «تقسیم کار» میان افراد برقرار شود با این تفاوت میان انسان و سایر جاندارهای اجتماعی - مانند زنبور عسل - که در آنها تقسیم کار و وظیفه به حکم غریزه و به فرمان طبیعت صورت گرفته است و امکان هر نوع تخلف و سرپیچی از آنها گرفته شده است

برخلاف انسان که موجودی آزاد و مختار است و کار خویش را آزادانه و به عنوان «وظیفه» و «تکلیف» باید انجام دهد. به عبارت دیگر، آن جاندارها همان طور که نیازهاشان اجتماعی است، غرایز اجتماعی نیز به صورت جبری حاکم بر آنهاست. انسان نیازهایش اجتماعی است بدون آنکه چنان غرایزی بر او حکومت کند.

غرایز اجتماعی انسان به صورت یک سلسله «تقاضا» در باطن انسان وجود دارد که در سایه تعلیم و تربیت باید پرورش یابد.

صفحه 43 کتاب مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی

ارزش اعجاز و کاربرد آن ارنظر قرآن:

قرآن همان طور که آثار خلقت را «آیات خدا» و دلیل قطعی غیرقابل تردید بر وجود او می داند، معجزات انبیاء را نیز به عنوان آیات و بینات یاد می کند و دليل قاطع و حجت مسلم عقلی و منطقی بر صدق مدعای آورند؛ آنها می شمارد.

قرآن درباره معجزه به تفصیل بحث کرده و تقاضای مردم را از پیامبران که بدون آیت و بينه تسلیم نمی شدند، تقاضایی معقول و منطقی دانسته و پاسخ مثبت و عملی پیامبران را به این تقاضاها در حد آیت و بينه خواستن - یعنی در حد معقول و منطقی که گواه بر صدق مدعای آنها باشد نه در حد «اقتراح» و دلبخواهی مردم که می خواهند از پیامبران و اعجازشان وسیله سودجویی و یا سرگرمی و تماشا بسازند - با آب و تاب فراوان نقل کرده و آیات بسیاری را به آنها اختصاص داده است.

قرآن کوچکترین اشاره ای ندارد که معجزه دلیل اقناعی است برای اذهان ساده و عامیانه و متناسب با دوره کودکی بشر، بلکه نام «برهان» روی آن گذاشته است

صفحه 200 کتاب مقدمه ای بر جهان بینی اسلامی

پیشنهاد ما: کتاب مادر ایران