یکی از مهم ترین منابع برای پیروان هر دین و مذهب در تبعیت از پیشوایان خود، روش و سیره آن رهبران در مواجهه با مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی روزگار خود است و دین اسلام نیز از این قاعده مستثنی نیست.

اما در میان سیره برخی از این ائمه بزرگوار گاه اختلافاتی در نگاه اول به نظر می رسید که از جمله مهم ترین این تفاوت ها نحوه رفتار امام حسن و امام حسین است. در کتاب "دو امام مجاهد" به قلم آیت الله سید علی خامنه ای، شش گفتار از رهبر معظم انقلاب در تحلیل مبارزات سیاسی حسنین (امام حسن و امام حسین) بیان شده است.

معرفی کتاب دو امام مجاهد:

دو گفتار اول کتاب، شامل دو سخنرانی رهبر در فروردین سال ۵۱ است که در حسینیه ارشاد تهران انجام شده است. معظم له در این دو جلسه که به مناسبت ایام شهادت امام حسن (عليه السلام) در آخر ماه صفر برگزار شده، علاوه بر شرح نظريه «انسان ۲۵۰ ساله» به جایگاه والا و مهم امام حسن (عليه السلام) در این دوران و چرایی دست کشیدن از جنگ و علل پذیرفتن آتش بس و بیان تفاوت شرایط امام حسن و امام حسین (عليهما السلام) پرداخته اند.

گفتار سوم تا پنجم اثر، اختصاص به سه سخنرانی ایشان در شب تاسوعا، عاشورا و شام غریبان محرم ۱۳۹۴ هجری قمری (مصادف با بهمن ۱۳۵۲) با موضوع «تحلیل قیام حسینی» دارد. این سه سخنرانی در مسجد کرامت مشهد ایراد شده اند. ایشان در گفتار سوم به اهمیت آشنایی با علت قیام امام حسین (علیه السلام) و طرح برخی از نظریات اشتباه و ناقص در این زمینه میپردازند و با تأکید بر ماهیت انقلابی داشتن حرکت ایشان، بحث را به پایان میبرند.

در گفتار چهارم به اهداف قیام حسینی اشاره و برای روشن شدن مطلب به تحلیل ریشه های آن میپردازند. ایشان با انقلاب دانستن بعثت پیامبر اکرم (صل الله عليه وآله)، دگرگونی هایی را که پس از ظهور پیامبر اسلام در جامعه جاهلی آن روز ایجاد شد، برميشمرند. معظم له اهم اهداف پیامبر را، گستراندن تفکر توحیدی و نفی عبودیت طواغیت، از بین بردن اختلافات طبقاتی و ناعدالتی ها و تکریم انسان میدانند.

ایشان با پرداختن به موضوع انحراف جامعه اسلامی از اهداف بعثت، به ترسیم شرایط دوران خلفای سه گانه اول بویژه خلیفه سوم میپردازند. این گفتار با مرور اجمالی اقدامات امیرالمؤمنین و امام حسن (عليه السلام) برای بازگرداندن قطار از ریل خارج شده جامعه اسلامی خاتمه می یابد.

در گفتار پنجم پس از مرور سریع مباحث در گفتار قبل، به دوران امام حسین (علیه السلام) و اقدامات ایشان اشاره میکنند و بحث مستوفا و مستندی را در این زمینه ارائه میدهند. نکته جالب توجه در این گفتار، قسمت پایانی آن است که با دعوت مخاطب به تفکر در اهداف قیام امام حسین (عليه السلام) با نقل داستان «طوطی و بازرگان» همگان را به انقلاب بر ضد یزیدیان دعوت میکنند.

مقدمه کتاب دو امام مجاهد

صلح امام حسن از پیچیده ترین موضوعات تاریخ اسلام:

همان طوری که اطلاع دارید، بحث ما امروز درباره تفسیر واقعه ای در تاریخ اسلام است که به عنوان «صلح امام حسن و معاویه» مشهور و معروف شده؛ میخواهیم چهره واقعی این صلح را بشناسیم و ماهیت عمل امام را، آن چنان که شایسته آن امام بزرگوار است، بفهمیم.

مسئله صلح امام حسن یکی از عقده های تاریخ اسلام است. شاید در تاریخ، کمتر واقعه ای را بشود نشان داد که از جهات مختلف با این واقعه مشابه باشد. (مسائل) مبهم در تاریخ زیاد است؛ خیلی از مسائل تاریخی برای نسلهای بعد یا حتی برای نسل معاصر آن واقعه در هاله ای از ابهام قرار داشته است ولیکن واقعه صلح امام حسن با هیچ یک از این حوادث تاریخی مشابه نیست.

صفحه 12 کتاب دو امام مجاهد

برشی از کتاب دو امام مجاهد:

سایر حوادث تاریخی را که مبهم مانده وقتی دقت میکنیم، می بینیم چند نوع هستند. .

1.ابهام براساس گذشت زمان و تحریف

یکی اینکه این ابهام بر اثر مرور زمان است؛ واقعه در ظرف خود و در موقع خود خیلی روشن بوده، مردم هم فهمیده اند، ولیکن در طول زمان، دست تحریف و جعل شکل واقعه را عوض کرده و رابطه فهم این واقعه را با نسلهای بعد بریده است.

از این قبیل مسائل در خود تاریخ اسلام هم زیاد داریم، از جمله مسئله سیره امامان ما، که ان شاء الله موضوع سخنرانی بعدی من در همین ایام است. سيرة ائمه اهل بیت برای معاصرین، آن کسانی که با این بزرگوارها ارتباط داشته اند و از سرچشمه زلال معارف و افکار آنها بهره مند میشدند، مبهم و پوشیده نبود؛ دست تحریف ستمگر است که این سیره را دگرگون کرده است و امروز ما ائمه مان را بدرستی نمی شناسیم. این یک نوع ابهام است در تاریخ.

٢. ابهام در زمان حادثه و روشن شدن در زمان های بعد

نوع دیگری از ابهامات تاریخ وجود دارد که ناشناختگی قضیه بر اثر مرور زمان نیست؛ در زمان خود واقعه کسانی بوده اند که مسئله را درست نفهمیده اند و بعد از گذشتن مدت هایی و آمدن افکار روشنی و فراهم شدن زمینه تحقیقی، چهره واقعه آشکار شده است و نسل های بعد، برخلاف نسل معاصر، واقعه را شناخته اند. این هم یک نوع ناشناختگی است: ابهام در اول کار و روشن شدن در آخر کار.

صفحه 15 کتاب دو امام مجاهد