عملیات نصر 4 به عنوان دومین تلاش مهم در جهت تغییر استراتژی عملیاتی ایران از جنوب به شمال غرب در سال 1366 به شمار می رفت. کتاب "نبرد ماووت" به قلم حسن جعفرزاده با تحقیق و بررسی دقیق مدارک و همچنین مصاحبه با افراد شرکت کننده در این عملیات حیاتی، به سراغ آنچه در بطن ماجرای عملیات نصر 4 رخ داده ، رفته است.

کتاب "نبرد ماووت" از جدید ترین آثار انتشارات مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس می باشد که در قطع وزیری و با 543 صفحه در اختیار عموم کتاب دوستان عزیز قرار گرفته است.

پیشنهاد ما: خرید کتاب زیارت عاشورا

توضیح عملیات نصر4 و نبرد ماووت:

کتاب حاضر به بررسی و روایت نبرد «نصر ۴» می پردازد. این نبرد به عنوان دومین تلاش مهم در جهت تغییر استراتژی عملیاتی ایران از جنوب به شمال غرب در سال ۱۳۶۶ به شمار می رفت.

در چارچوب این استراتژی، فرماندهان نظامی ایران سعی داشتند با بهره گیری از توان معارضین کرد عراقی بر نقاط حساس این جبهه مسلط شده و در نهایت منابع اقتصادی 

عراق را با توجه به جریان صدور نفت در کرکوک مورد تهدید قرار دهند. در این راستا موقعیت محوری منطقه «ماووت» در شمال استان سلیمانیه عراق، نسبت به مناطق حساس شمال عراق نقش مهمی در انتخاب این منطقه جهت طراحی و اجرای عملیات داشت.

در واقع تسلط و در اختیار داشتن این منطقه، گامی اساسی در جهت نزدیک شدن به سایر مناطق راهبردی شمال عراق از جمله سلیمانیه، کرکوک و اربیل محسوب می شد. از سوی دیگر اتصال به مناطق تحت تسلط گروههای معارض کرد در شمال عراق مستلزم اجرای عملیات در منطقه عمومی ماووت و تسلط ارتفاعات مهم آن از جمله گامو، ژاژیله، قشن، گرده رش، قمیش، دولیشک و پیشروی به سمت غرب بود.

بر همین اساس ابتدا عملیات گسترده کربلای ۱۰ و نامنظم فتح ۵ در فروردین سال ۱۳۶۶ اجرا گردید. گرچه در عملیات کربلای ۱۰ برخی از ارتفاعات منطقه آزاد شد، لیکن دستیابی به کلیه اهداف عملیاتی به طور کامل محقق نگردید.

توقف عملیات از یک سو و تلاش های دشمن به منظور بازپس گیری مناطق متصرفه از سوی دیگر، سبب گردید تا عملیات نصر ۴ به منظور تداوم عملیات کربلای ۱۰ و با هدف تصرف شهر «ماووت» عراق و ارتفاعات مسلط بر آن طرح ریزی و در تاریخ ۱۳۶۶/۳/۳۱ اجرا شود.

در نهایت پس از دو هفته نبرد سنگین، این عملیات منجر به آزادسازی شهر ماووت عراق و آزادسازی ارتفاعات مشرف بر آن از جمله ژاژیله، قشن، گلان، دوقلو، بالوسه و... گردید.

زمان بندی انجام عملیات چگونه بود؟

زمان بندی عملیات با توجه به قطعی شدن طرح یک مرحله ای، هم زمانی درگیری در کلیه محورها از اهمیت خاصی برخوردار بود. آغاز درگیری زودتر از ساعت مقرر در هریک از محورها، به ویژه محورهای اول و دوم، می توانست در همان آغاز باعث شکست عملیات شود.

چراکه زمان مورد نیاز برای هر یگان جهت رسیدن به نقطه آغاز درگیری (در هدف) متفاوت بود و هر نوع درگیری پیش از زمان مقرر، علاوه بر اینکه دستیابی به هدف را در آن منطقه با مشکل مواجه می کرد، دشمن را نیز در سایر محورها هشیار می نمود و احتمالا باعث شکست نیروهای خودی در کلیه محورها می شد.

در این صورت، یگان هایی که بیش از همه متحمل مجروح و شهید یا اسیر بسیار می شدند، تیپ ۳۵ امام حسن (ع) و لشکر ۱۰۵ قدس بودند که مأموریت تصرف ژاژیله را بر عهده داشتند. نظر به اینکه دوردست ترین هدف موجود در طرح، ارتفاع ژاژیله بود، باید ساعت آغاز درگیری با زمان لازم برای یگان های ۳۵ و ۱۰۵ تطبیق داده می شد.

بیشترین زمان لازم برای رسیدن به نقطه آغاز درگیری شش ساعت و متعلق به لشکر ۱۰۵ قدس بود. همچنین با توجه به غروب آفتاب و تاریکی هوا که تقریبا از ساعت ۸ عصر آغاز می شد، ساعت شروع حمله برای کلیه یگان ها ساعت ۲ بامداد در نظر گرفته شد.

صفحه 250 کتاب نبرد ماووت

پیشنهاد ما: کتاب صحیفه سجادیه