قرآن پژوهان مسلمان و غیرسملمان، اهتمام ویژه ای به مسئله جمع آوری و تدوین قرآن مبذول داشته اند. آنان با سوالات متعددی در این حوزه روبه رو هستند، کتاب "جمع آوری قرآن" اثری است از جان برتن که توسط حسن رضایی هفتادر به فارسی ترجمه و به چاپ رسیده است.

پیشنهاد ما: کتاب ریحانه بهشتی

گزیده اول از کتاب جمع آوری قرآن:

شافعی به شیوه ای از نسخ آگاه بود که در آن، تلاوت آیه ای که ابتدا قرآنی بوده، اکنون در مصحف به چشم نمی خورد؛ با وجود این حکم، آن برای فقه معتبر باقی مانده است. او از آیه رجم که پیش از گردآوری متون مصحف جزء قرآن محسوب می شد، مطلع بود و از آن استفاده می کرد.

با وجود این، خواهیم دید که آیه رجم هیچ نقشی در دلیل و مدرک آوردن شافعی برای مجازات سنگسار که به اجماع فقیهان اتخاذ شده است، ایفا نکرد. وی در موضوع کاملا فقهی دیگری که درباره آن بسیار بحث شده است، یعنی تعریف حداقل دوره «رضاع»، نگرشی مثبت تر نشان داد.

این موضوعی بود که اهمیت اجتماعی بسیاری داشت؛ زیرا درجات منع را تعریف میکرد و مشخص می ساخت چه کسی می تواند زنان مسلمان را ببیند و چه کسی نمی تواند....

صفحه 118 کتاب جمع آوری قرآن

گزیده دوم از کتاب جمع آوری قرآن:

ظرافت استدلال های مسلمانان، انسان را شیفته خود میکند؛ استدلال هایی که آنها به کمکشان خود را از شر مشکلاتی خلاص کردند که به دست خود ایجاد کرده بودند. هیچ چیز از بین نرفته و حتی در معرض خطر قرار نگرفته است. سالم در يمامه، معاذ در عهد عمر و ابي و عبدالله ابن مسعود در خلافت عثمان از دنیا رفتند.

تاریخ درگذشت زید از زمان وفات افراد مذکور بسیار دیرتر بود و از این رو، وی به پیشوایی در عرصه قرائت قرآن رسید. پیش تر از کوشش هایی در جهت اولویت دادن به مصحف عبدالله ابن مسعود یاد کردیم. این کوشش ها، تقدم اسلام او را ملاک آن اولویت معرفی می کردند.

با تحول در نظریه اسناد، ملاک تأخر در اسلام جانشین تقدم در اسلام شد. این مطلب، نقطه ای منفی برای عبدالله ابن مسعود و مزیتی را برای زید رقم زد. زید از عبدالله ابن مسعود بسیار جوان تر بود و وفاتش بسی دیرتر از دیگر صحابه بزرگ پیامبر که در مسائل قرآنی اهمیت دارند، اتفاق افتاد. وی ضامن آخرین روایت قرآنی است.

این روایت که به او نسبت داده شده ، ناسخ همه روایت های پیشین، مصاحف و قرائتهاست؛ بنابراین، روایت جمع آوری عثمان با روایت گردآوری ابوبکرعمر مخالف نیست، بلکه با روایت های ارائه کننده قرائت های گوناگون و مصاحف گوناگون مخالف است.

صفحه 180 کتاب جمع آوری قرآن

پیشنهاد ما: کتاب اقبال الاعمال